In twee aparte publicaties rapporteren Mita en collega’s over analyses van data van de SPIKE studie over het effect van de DPP-4 remmer sitagliptine op cIMT in T2DM patiënten die insulinetherapie kregen.
 

The Effect of Sitagliptin on the Regression of Carotid Intima-Media Thickening in Patients with Type 2 Diabetes Mellitus: A Post Hoc Analysis of the Sitagliptin Preventive Study of Intima-Media Thickness Evaluation

Mita T, Katakami N, Shiraiwa T, et al.
Int J Endocrinol. 2017;2017:1925305. doi: 10.1155/2017/1925305
 
Een nadeel van strikte glycemische controle in CVD patiënten met vergevorderde atherosclerose of langbestaande T2DM, is dat het hogere risico op hypoglycemie en gewichtstoename het voordeel kan verminderen [1,2]. Gebruik van orale hypoglycaemische middelen (OHA) kan deze bijwerkingen van insulinetherapie verminderen, als gevolg van stimulatie van endogene glucose-afhankelijke insulinesecretie en toegenomen insulinegevoeligheid.
Van add-on therapie met metformine [3] of pioglitazon [4] bij insulinetherapie is aangetoond dat het progressie van carotis IMT in patiënten met T2DM niet vertraagde ten opzichte van controlebehandeling. Van de DPP-4 remmer sitagliptine is echter gerapporteerd dat het progressie van carotis IMT verminderde in insuline-behandelde patiënten met T2DM, ten opzichte van conventionele behandeling zonder het risico van hypoglycemie te vergroten, in de Sitagliptin Preventive Study of Intima-Media Thickness Evaluation (SPIKE) [5]. Het effect van DPP-4 remming op regressie van carotis IMT is grotendeels onbekend.
Deze studie onderzocht daarom of sitagliptine een gunstig effect heeft op regressie van carotis IMT in een post hoc analyse van de SPIKE trial [5], aangezien het originele artikel focuste op IMT progressie. 282 Insulinebehandelde Japanse T2DM patiënten zonder een geschiedenis van duidelijke CVD werden geïncludeerd in de volledige analyse. Ultrasonografie van de carotis arterieën werd aan het begin van de studie uitgevoerd, en na 52 en 104 weken.
 

Belangrijkste resultaten

• Het percentage patiënten die een daling van ≥0.10mm in gemiddelde IMT-CCa aan het eind van de studie had was 28.9% in de sitagliptinegroep, ten opzichte van 16.4% in de conventionele groep (P=0.022). Voor linker max-IMT-CCA waren de percentages respectievelijk 43.0% en 26.2% (P=0.007) en rechter max-IMT-CCA neigde hoger te zijn in de sitagliptinegroep ten opzichte van de conventionele groep (38.3% vs. 27.9%, P=0.10).
• In multipele logistische regressieanalyse (behandeling, leeftijd, geslacht, baseline IMT) was de kans met sitagliptine groter dat de doelstelling van mean-IMT ≥0.10mm werd bereikt (adjOR: 2.29, 95%CI: 1.17-4.47, P=0.015) en de linker max-IMT-CCA ≥0. 10mm (adjOR: 2.22, 95%CI: 1.25-3.92, P=0.006), ten opzichte van controles.
• Vergelijkbare bevindingen werden gezien in modellen die verder corrigeerden voor BMI en rookstatus, en met aanvullende correctie voor HbA1c, totaal cholesterol, HDL-c, triglyceriden, SBP en een ander model dat ook corrigeerde voor eGFR en ACEi/ARB gebruik, statines en antiplaatjes, en een dat OHA includeerde.
• Factoren die regressie van IMT ≥0.10mm vanaf baseline voorspelden werden onderzocht in multivariate logistische regressiemodellen. Baseline cIMT en behandelgroep waren de enige factoren die significant geassocieerd waren met regressie in elk van de drie IMT maten, met gecorrigeerde ORs variërend van 1.02 tot 1.05 voor baseline cIMT en een sterker effect van behandelgroep in de range van 2.02 (rechter max IMT) tot 3.58 (gemiddelde IMT).

Conclusie

Deze analyse suggereert dat de DPP-4 remmer sitagliptine geassocieerd is met regressie van carotis atherosclerose in insulinebehandelde patiënten met T2DM, zonder CVD in de voorgeschiedenis. Sitagliptinebehandeling was een onafhankelijke voorspeller van carotis IMT, onafhankelijk van diverse mogelijke risicofactoren voor atherosclerose, achtergrondtherapieën die een antiatherosclerotisch effect kunnen hebben en/of veranderingen in metabole parameters.
 
 

Changes in carotid intima-media thickening in patients with type 2 diabetes mellitus: Subanalysis of the Sitagliptin Preventive Study of Intima-Media Thickness Evaluation

Mita T, Katakami N, Shiraiwa T,; Sitagliptin Preventive Study of Intima-media Thickness Evaluation (SPIKE) Trial
J Diabetes Investig. 2017 Mar;8(2):254-255. doi: 10.1111/jdi.12559
 
In een letter aan de editor in het Journal of Diabetes Investigation, rapporteerde dezelfde groep een vergelijking van de effectiviteit van behandeling met sitagliptine met die van andere modaliteiten, op de progressie van carotis IMT in vooraf gespecificeerde subgroepen van de SPIKE studie [5]. Het doel was om karakteristieken van patiënten te identificeren die het meeste baat zullen hebben bij sitagliptinebehandeling, ten aanzien van een daling van IMT.
 

Belangrijkste resultaten

• Onder 243 patiënten wiens IMT data beschikbaar waren bij baseline en na 104 weken, werden consistente dalingen van gemiddelde IMT-CCA gezien en linker max IMT-CCA, maar niet rechter max IMT-CCA, in de sitagliptinegroep.
• Een grotere daling van carotis IMT was het meest opvallend na behandeling met sitagliptine in patiënten met risicofactoren voor CVD, zoals hogere HbA1c, hogere BMI, langere duur van T2DM, gebruik van ACEi/ARBs, gebruik van statines, ergere hypertensie en/of hyperlipidemie bij baseline, ten opzichte van conventionele behandeling.

Conclusie

Deze data suggereren daarom dat behandeling met DPP-4 remming progressie van carotis atherosclerose kunnen voorkomen, ongeacht ziektelast. Eerder was aangetoond dat behandeling met statines en ACE-remmers de progressie van carotis atherosclerose verminderde in patiënten met T2DM. Van sitagliptine is nu aangetoond dat het carotis IMT progressie nog verder vermindert in patiënten die deze therapieën al ontvingen.
 

Referenties

1. The effect of intensive treatment of diabetes on the development and progression of long-term complications in insulin dependent diabetes mellitus. The Diabetes Control and Complications Trial Research Group,” The New England Journal of Medicine, vol. 329, no. 14, Article ID 8366922,
pp. 977–986, 1993.
2.A. N. Jacob, K. Salinas, B. Adams-Huet, and P. Raskin, “Weight gain in type 2 diabetes mellitus,” Diabetes, Obesity &Metabolism, vol. 9, no. 3, Article ID 17391167, pp. 386–393, 2007.
3. L. Lundby-Christensen, L. Tarnow, T. W. Boesgaard et al., “Metformin versus placebo in combination with insulin analogues in patients with type 2 diabetes mellitus-the randomised, blinded Copenhagen Insulin and Metformin Therapy (CIMT) Trial,” British Medical Journal Open,vol. 6, no. 2, Article ID 26916684, 2016.
4. E. Yasunari, K. Takeno, H. Funayama et al., “Efficacy of pioglitazone on glycemic control and carotid intima-media thickness in type 2 diabetes patients with inadequate insulin therapy,” Journal of Diabetes Investigation, vol. 2, no. 1, Article ID 24843462, pp. 56–62, 2011.
5. T. Mita, N. Katakami, T. Shiraiwa et al., “Sitagliptin attenuates the progression of carotid intima-media thickening in insulintreated patients with type 2 diabetes: the Sitagliptin Preventive Study of Intima-Media Thickness Evaluation (SPIKE): a randomized controlled trial,” Diabetes Care, vol. 39, no. 3, Article ID 26822324, pp. 455–464, 2016.