Effects of Vitamin D on Cardiac Function in Patients With Chronic HF - The VINDICATE Study

Witte KK, Byrom R, Gierula J, et al.
J Am Coll Cardiol 2016;67:2593–603
 

Achtergrond

Ondanks de substantiële verbetering de afgelopen 2 jaar van de prognose van chronisch hartfalen (HF), is de HF mortaliteit nog steeds hoog. Ongeveer de helft van de HF patiënten overlijdt binnen 5 jaar na diagnose [1]. Ongeveer 90% van de chronische HF patiënten zijn vitamine D deficiënt, wat geassocieerd is met progressie van chronisch HF [2,3]. Vitamine D, een steroïde hormoon, heeft meerdere pleiotropische effecten die mogelijk van invloed zijn op de ernst van HF. Daarom leiden studies die het effect van vitamine D-supplementen in chronische HF patiënten bestuderen, vaak tot tegenstrijdige conclusies [4-9].
In de VINDICATE studie is de veiligheid en effectiviteit van een langdurige hoge dosering vitamine D3 (cholecalciferol, dagelijks 4.000 IU [100 µg]) supplement met betrekking tot submaximale capaciteit voor beweging en hartfunctie, geëvalueerd in 229 chronische HF patiënten met linker ventriculaire systolische disfunctie en vitamine D deficiëntie (vitamine D <50 nmol/l [<20 ng/ml]).
 

Belangrijkste resultaten

Van de 229 patiënten die geïncludeerd waren in de studie, werden er 223 gerandomiseerd; slechts 163 voltooide de studie. Er waren geen belangrijke klinische verschillen bij baseline tussen patiënten die de studie voltooiden en degenen die afvielen. Drieëntachtig patiënten werden toegewezen aan de placebo arm versus 80 tot de arm met vitamine D supplement.
 
Gemiddelde concentraties serum 25 (OH) vitamine D3, 25(OH)D₃, waren 12 maanden na randomisatie (P < 0.0001):

• Placebo-arm: 24.5 nmol/l, range 10.0 - 81.8 nmol/l [9.8 ng/ml, range 4 – 32.7 ng/ml]
• Vitamine D-arm: 115 nmol/l, range 17/8 – 193 nmol/l [46 ng/ml, range 7.1 – 77.2 ng/ml]

 
De 6 minuten looptest was na 12 maanden vitamine D3 therapie niet verbeterd of gelijk gebleven. Met betrekking tot hartfunctie, -structuur en -volume waren de verschillen tussen de placebo en vitamine D-groep als volgt:

• LVEF: placebo-arm +1.36% (95% CI: -0.38 tot 3.11%) versus vitamine D-arm +7.65% (95% CI: 5.21 to 10.09%), P < 0.0001
• LV einddiastolische diameter: placebo arm 0.08 mm (95% CI: -1.25 tot 1.10 mm) versus vitamine D-arm -2.45 mm (95% CI: -3.70 tot -1.21 mm), P = 0.002
• LV eindsystolische diameter: placebo arm -0.99 mm (95% CI: -2.31 - 0.33 mm) versus vitamine D-arm -2.72 mm (95% CI: -4.52 tot -0.92 mm), P = 0.043
• LV einddiastolisch volume: placebo-arm -3.83 ml (95% CI: -13.36 tot 5.70 ml) versus vitamine D arm -16.47 ml (95% CI: -25.71 to -7.22 ml), P = 0.04
• LV eindsystolisch volume: placebo arm -8.49 ml (95% CI: -17.98 tot 1.01 ml) versus vitamine D arm -18.77 ml (95% CI: -25.96 tot 9.59 ml), P = 0.041

 
Er werd bovendien een dosis-respons relatie waargenomen tussen verhoging in vitamine D concentraties en:

• Verhoging in LVEF (coëfficiënt 0.04, P = 0.023)
• Verlaging in LV eind diastolisch volume (coëfficiënt -0.02, P = 0.035)

 

Conclusie

Hoge dosering vitamine D3 supplementen zijn veilig, goed verdraagbaar en geassocieerd met een gunstig effect op hartfunctie en -structuur in patiënten met chronisch hartfalen met linker ventriculaire systolische disfunctie en vitamine D deficiëntie. Er werd echter geen verbetering gezien in de 6 minuten looptest.
 

Redactioneel commentaar [10]

In het redactioneel commentaar haalden Gupta en Wang twee belangrijke aspecten naar voren van de Witte et al studie; a) het feit dat er geen verbetering van de 6 minuten looptest werd gezien in de vitamine D arm komt onder andere door de hoge variabiliteit die er voor zorgde dat de power van de studie omlaag ging naar het punt waar klinisch significante verschillen onmogelijk meer detecteerbaar zijn en b) het grote aantal patiënten dat afviel tijdens de studie dat niet volledig werd verklaard, hoewel deelnemers die afvielen dezelfde eigenschappen hadden als degenen die de studie wel volledig afrondden. ‘De studie door Witte et al. levert een belangrijke bijdrage aan een veld waarin grote behoefte is aan robuuste gerandomiseerde trial data.’ En ze concluderen: ‘Hoe interpreteren we het significante secundaire LVEF eindpunt? Met het oog op de vorige experimentele data die een gunstig effect van vitamine D op hartstructuur en -functie lieten zien, is de klinische observatie van verbeterde LVEF intrigerend. Het is belangrijk te noemen dat een 8% LVEF verhoging gezien in de VINDICATE studie in de range zit van verbeteringen gezien bij veel complexere ingrepen, zoals cardiale resynchronisatie therapie in de MADIT-CRT (Multicenter Automatic Defibrillator Implantation Trial: Cardiac Resynchronization Therapy).’ (…..) ‘Gezien de lage kosten en veiligheid van vitamine D supplementen, vinden wij dat de vraag of vitamine D een positief effect heeft op hartfalen patiënten, beantwoord moet worden in een grotere gerandomiseerde trial.’ (…..) ‘Het is onwaarschijnlijk dat nog een andere trial met middelmatige eindpunten, de benadering van clinici op het algemene scenario van een hartfalen patiënt met vitamine D deficiëntie verandert. In tegendeel -  een definitieve trial over dit onderwerp zal substantiële implicaties hebben voor zowel patiëntenzorg als volksgezondheid.’
 
Vind dit artikel online
 

Referenties

1. Jhund PS, Macintyre K, Simpson CR, et al. Long term trends in first hospitalization for heart failure and subsequent survival between 1986 and 2003: a population study of 5.1 million people. Circulation 2009;119:515–23.
2. Pilz S, März W, Wellnitz B, et al. Association of vitamin D deficiency with heart failure and sudden cardiac death in a large cross-sectional study of patients referred for coronary angiography. J Clin Endocrinol Metab 2008;93:3927–35.
3. Schierbeck LL, Jensen TS, Bang U, et al. Parathyroid hormone and vitamin D—markers for  cardiovascular and all cause mortality in heart failure. Eur J Heart Fail 2011;13:626–32.
4. Liu L, Chen M, Hankins SR, et al. Serum 25-hydroxyvitamin D concentration and mortality from heart failure and cardiovascular disease, and premature mortality from all-cause in United States adults. Am J Cardiol 2012;110:834–9.
5. Ford JA, MacLennan GS, Avenell A, et al. Cardiovascular disease and vitamin D supplementation: trial analysis, systematic review, and meta-analysis. Am J Clin Nutr 2014;100:746–55.
6. Kim DH, Sabour S, Sagar UN, et al. Prevalence of hypovitaminosis D in cardiovascular disease (from the National Health and Nutrition Examination Survey 2001-2004). Am J Cardiol 2008;102:1540–4.
7. Ameri P, Ronco D, Casu M, et al. High prevalence of vitamin D deficiency and its association with left ventricular dilation: an echocardiography study in elderly patients with chronic heart failure. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2010;20:633–40.
8. Schleithoff SS, Zittermann A, Tenderich G, et al. Vitamin D supplementation improves cytokine profiles in patients with congestive heart failure: a double-blind, radomized, placebo controlled trial. Am J Clin Nutr 2006;83:754–9.
9. Witham MD, Crighton LJ, Gillespie ND, et al. The effects of vitamin D supplementation on physical function and quality of life in older patients with heart failure: a randomized controlled trial. Circ Heart Fail 2010;3:195–201.
10. Gupta DK, Wang TJ. Looking for a Brighter Future in Heart Failure: A Role for Vitamin D Supplementation? J Am Coll Cardiol 2016;67:2604-2606.