Risk of Thromboembolic Events in Atrial Fibrillation With Chronic Kidney Disease

Zeng W, Sun X, Tang K.
Stroke 2014; November 25; doi: 10.1161/STROKEAHA.114.006881
 

Achtergrond

Atriumfibrilleren (AF) en chronisch nierfalen (CKD) zijn comorbide aandoeningen [1-3] en beide zijn in verband gebracht met een verhoogd risico op een beroerte [4,5]. AF per se wekt een hypercoagulante staat op [6], terwijl CKD zonder AF gerelateerd is aan een pro-trombotische status, zoals endotheelschade, afwijkingen in coagulatiefactoren, inflammatie [7-10], en neurohormonale verstoringen die gemedieerd worden door het renine–angiotensine–aldosteron systeem  [11]. Chronisch nierfalen zou het risico op ischemische beroerte of systemische embolie kunnen verhogen bij patiënten met non-valulaire AF.
De huidige meta-analyse onderzoekt de relatie tussen CKD en het risico op trombo-embolische gebeurtenissen in non-valvulaire AF. De gepoolde meta-analyse includeerde 18 studies met een totaal van 538.479 patiënten en 41.719 nieuwe trombo-embolische events.

 
Belangrijkste resultaten

• Patiënten met AF en een geschatte glomerulaire filtratiesnelheid (eGFR) van <60 mL/min (vergeleken met AF-patiënten met een eGFR ≥60 mL/min) hadden een significant verhoogd risico op een trombo-embolische gebeurtenis (RR: 1.62; 95%CI: 1.40–1.87; P<0.001).
• Het aantal trombo-embolische gebeurtenissen in 1 jaar nam toe met 0.41% (95%CI: 0.17%–0.65%) voor iedere afname in nierfunctie van 10 mL/min.
• De toevoeging van nierfalen aan CHADS₂ leverde een lichte verbetering op in de voorspellende waarde van het risico op beroerte, wat niet het geval was voor de CHADS₂-CKD en CHA₂DS₂-VASc scores.

Conclusies

Na correctie voor andere bekende trombo-embolische risicofactoren, bleek nierdysfunctie het risico op beroerte en systemische embolie bij patiënten met nonvalvulaire AF te verhogen. De toevoeging van nierdysfunctie aan de CHADS₂ score leverde een kleine maar statistisch significante verbetering op in risicodiscriminatie.
CKD zou kunnen bijdragen aan een toegenomen risico op beroerte en andere trombo-embolische gebeurtenissen bij AF door het verhogen van de onderliggende pro-trombotische status. Toekomstige studies zijn nodig om verder te kunnen ophelderen of CKD een toegevoegde waarde oplevert wanneer het wordt opgenomen in klinische scores zoals de CHA₂DS₂-VASc of dat de huidige componenten al voldoende relateren aan nierdysfunctie.
 
Klik door naar dit artikel op Pubmed

Referenties

1. Go AS, Fang MC, Udaltsova N, et al. Impact of proteinuria and glomerular filtration rate on risk of thromboembolism in atrial fibrillation: the anticoagulation and risk factors in atrial fibrillation (ATRIA) study. Circulation. 2009;119:1363–1369.
2. Soliman EZ, Prineas RJ, Go AS, et al. Chronic kidney disease and prevalent atrial fibrillation: the Chronic Renal Insufficiency Cohort (CRIC). Am Heart J. 2010;159:1102–1107.
3. Baber U, Howard VJ, Halperin JL, et al. Association of chronic kidney disease with atrial fibrillation among adults in the United States: REasons for Geographic and Racial Differences in Stroke (REGARDS) Study. Circ Arrhythm Electrophysiol. 2011;4:26–32.
4. Albertsen IE, Rasmussen LH, Overvad TF, et al. Risk of stroke or systemic embolism in atrial fibrillation patients treated with warfarin: a systematic review and meta-analysis. Stroke. 2013;44:1329–1336.
5. Kokubo Y, Nakamura S, Okamura T, et al. Relationship between blood pressure category and incidence of stroke and myocardial infarction in an urban Japanese population with and without
chronic kidney disease: the Suita Study. Stroke. 2009;40:2674–2679.
6. Lip GY, Lim HS. Atrial fibrillation and stroke prevention. Lancet Neurol 2007;6:981–993.
7. Reinecke H, Brand E, Mesters R, et al. Dilemmas in the management of atrial fibrillation in chronic kidney disease. J Am Soc Nephrol. 2009;20:705–711.
8. Tomura S, Nakamura Y, Doi M, et al. Fibrinogen, coagulation factor VII, tissue plasminogen activator, plasminogen activator inhibitor-1, and lipid as cardiovascular risk factors in chronic hemodialysis and continuous ambulatory peritoneal dialysis patients. Am J Kidney Dis. 1996;27:848–854.
9. Shlipak MG, Fried LF, Crump C, et al. Elevations of inflammatory and procoagulant biomarkers in elderly persons with renal insufficiency. Circulation. 2003;107:87–92.
10. Muntner P, Hamm LL, Kusek JW, et al. The prevalence of nontraditional risk factors for coronary heart disease in patients with chronic kidney disease. Ann Intern Med. 2004;140:9–17.
11. Miyazaki-Anzai S, Masuda M, Demos-Davies KM, et al. Endoplasmic reticulum stress effector
CCAAT/enhancer-binding protein homologous protein (CHOP) regulates chronic kidney disease-induced vascular calcification. J Am Heart Assoc. 2014;3:e000949.