Statins and glycaemic control in individuals with diabetes: a systematic review and meta-analysis

 
Erqou S, Lee CC, Adler AI.
Diabetologia. 2014 Dec;57(12):2444-52. doi: 10.1007/s00125-014-3374-x
 

Achtergrond

Aangezien diabetes een belangrijke risicofactor is voor cardiovasculaire (CV) aandoeningen, bevelen behandelrichtlijnen aan dat bepaalde patiënten met diabetes matige- of hoge-intensiteit statines krijgen om hart- en vaatziekten te voorkomen of uit te stellen [1-4]. Statines kunnen echter glycaemie verslechteren het risico op het ontwikkelen van type 2 diabetes (T2DM) vergroten [5,6], afhankelijk van de dosering en het type statine.
Het effect van statines op glycaemische controle in patiënten met al bestaande diabetes is onduidelijk, aangezien tegenstrijdige resultaten zijn gepubliceerd. Een aantal studies was klein en met korte follow-up, en/of observationeel van aard, waardoor slechts beperkte conclusies getrokken konden worden.
Een meta-analyse van gerandomiseerde gecontroleerde studies is uitgevoerd om het effect van statinebehandeling op glycaemie (gemeten als HbA1c) te bepalen in patiënten met diabetes. Gegevens van negen klinische trials, met 9696 deelnemers (4980 op statines, 4716 controles) werden gebruikt voor deze analyse. Deelnemers werden gevolgd voor gemiddeld 4 maanden tot 5 jaar (gewogen gemiddelde: 3.6).
 

Belangrijkste resultaten

• Gepoolde HbA1c concentratie bij follow-up was 7.53% (95%CI: 7.20-7.86) in patiënten op statines en 7.41% (95%CI: 7.11-7.72) in de controlegroep.
  De corresponderende waarde van de schatting van het algemene gepoolde gemiddelde verschil was 1.3 mmol/mol (95%CI: 0.4-2.2).
• Het gepoolde gemiddelde HbA1c verschil was groter in studies met alleen deelnemers met T2DM (0.17%, 95%CI: 0.07-0.27) dan in studies met personen met type 1 diabetes, een gemengde populatie of onbekend diabetestype (0.03%, 95%CI: - 0.08 tot 0.14).
• Matige heterogeniteit werd gezien tussen de studies (I²=54%, P=0.014), hetgeen niet kon worden verklaard door de beschikbare karakteristieken op studie-niveau. Een tendens werd gezien richting een sterker effect voor studies naar atorvastatine, ten opzichte van studies die pravastatin of simvastatin onderzochten, en voor trials die een grotere (>1.1 mmol/L) ten opzichte van een kleinere (<1.1 mmol/L) LDL-c daling lieten zien.

Conclusie

Deze analyse laat zien dat deelnemers met diabetes, en met name diabetes type 2, die statines krijgen, een licht verhoogd gemiddeld HbA1c hebben dat deelnemers die geen statines krijgen. De data hinten naar mogelijk verschillende effecten van diverse statines, die zouden moeten worden bepaald in toekomstige studies, net als het belang van het soort diabetes en de mate van LDL-c daling.
Het geobserveerde kleine effect van statines op HbA1c heeft waarschijnlijk weinig klinisch effect, aangezien de voordelen van statines in patiënten met diabetes een stuk groter zijn dan de mogelijke nadelen. Deze bevindingen betekenen echter wel dat het verstandig kan zijn in de gaten te houden of glycaemie verslechterd, in anticipatie op het intensiveren van statinebehandeling.

 
Redactioneel commentaar [7]

“Deze bevindingen versterken het groeiende bewijs dat suggereert dat statinebehandeling zelf diabetogeen is in verschillende patiëntengroepen. (…) Zoals de auteurs aangeven, waren geen gegevens beschikbaar over het gebruik van hypoglycaemische medicatie, en de range van gebruikte statines en doseringen was beperkt. Het is mogelijk dat, wanneer dysglycaemie verergerde in statinebehandelde patiënten, hun behandelend arts de hypoglycaemische behandeling intensiveerde, leidend tot vermindering van het geobserveerde statine HbA1-effect. (…).
Wanneer we ervan uitgaan dat de HbA1c-veranderingen echt zijn, is de centrale vraag die voortkomt uit deze studie en andere recente gerelateerde bevindingen, of er zo ja wat de klinische gevolgen zijn voor de zorg van patiënten met diabetes. (…) De primaire klinische waarde van statines ligt in de preventie van macrovasculaire aandoeningen, een effect dat niet in belangrijke mate wordt verminderd door een kleine verstoring van glycaemische controle. (…) De balans van voordeel en risico pakt daarom sterk uit in het voordeel van het voortzetten van statinebehandeling bij type 2 diabetespatiënten, zoals aanbevolen door de huidige richtlijnen. (…) Bewijs zoals geleverd door Erqou en collega’s voor de nadelige, maar relatief kleine, effecten van statines op glycaemie moeten zorgprofessionals aanmoedigen om hun inspanningen te verdubbelen om patiënten te helpen hun diëten te verbeteren, meer aan lichaamsbeweging te doen en te stoppen met roken,” aangezien kleine leefstijlverbeteringen kunnen helpen het dysglycaemierisico teniet te doen.
 
Klik door naar dit artikel op Pubmed
 
Referenties

1. Kearney PM, Blackwell L, Collins R et al (2008) Efficacy of cholesterol-lowering therapy in 18,686 people with diabetes in 14 randomised trials of statins: a meta-analysis. Lancet 37:117–125
2. Third Report of the National Cholesterol Education Program (NCEP) (2002) Expert panel on detection, evaluation, and treatment of high blood cholesterol in adults (adult treatment panel III) final report. Circulation 106:3143–3421
3. Rocco MB (2012) Statins and diabetes risk: fact, fiction, and clinical implications. Cleve Clin J Med 79:883–893
4. Stone NJ, Robinson J, Lichtenstein AH et al (2014) 2013 ACC/AHA guideline on the treatment of blood cholesterol to reduce atherosclerotic cardiovascular risk in adults: a report of theAmerican College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines. Circulation 129(25 Suppl. 2):S1–S45
5. Sattar N, Preiss D, Murray HM et al (2010) Statins and risk of incident diabetes: a collaborative meta-analysis of randomised statin trials. Lancet 375:735–742
6. Maki KC, Ridker PM, Brown WV, et al. (2014) An assessment by the statin diabetes safety task force: 2014 update. J Clin Lipidol 8(3 Suppl.):S17–S29
7. Swerdlow DI, Sattar N. A dysglycaemic effect of statins in diabetes: relevance to clinical practice? Diabetologia. 2014 Dec;57(12):2433-5.