Kathetergerelateerde infecties bij hemodialyse

dr. M.G.H. Betjes, internist-nefroloog

Nephrology update 9: From science to clinical practice. December 2013
Editor Dr.Y.M. J. Sijpkens, Internist-nefroloog Bronovo ziekenhuis, Den Haag

Inleiding
Centraal veneuze katheters (CVK) worden vaak gebruikt als vasculaire toegang voor patiënten die hemodialyse nodig hebben. Hetgebruik van CVK leidt echter tot een aanzienlijk verhoogd risico vaninfectieuze complicaties.Het optreden van een infectie vormt debelangrijkste reden voor het verwijderen van een CVK. Dergelijke infecties kunnen worden onderverdeeld in wondinfecties die zichrondom de uitgangsplaats van de katheter bevinden, en systemische infecties, de zogenaamde catheter-related bloodstreaminfections (CRBSIs). Deze katheter-gerelateerde bloedbaan infecties gaan gepaard met aanzienlijke gezondheidszorgkosten en een verhoogde mortaliteit.

De huidige richtlijnen, zoals van de Europese Renal Best Practice (ERBP) en de richtlijn van de Kidney Disease Outcomes Quality Initiative (KDOQI), benadrukken het belang van het terugdringen van het gebruik van CVK. In de meeste dialyse-units krijgen minstens10-20% van de patiënten een CVK. Weliswaar zijn er verschillendeinterventies ter preventie van CRBSI beschikbaar, maar die zijn nog niet opgenomen in de richtlijnen. Gezien het toenemende aantal hemodialysepatiënten zullen naar verwachting ook meer menseneen CVK nodig hebben op het moment dat andere manieren van een vasculaire toegang, zoals een arterioveneuze fistel of graft, gefaald hebben of niet mogelijk zijn. Dit benadrukt het belang voor het ontwikkelen van strategieën om CRBSI te voorkomen.

Er zijn slechts weinig goed opgezette gerandomiseerde gecontroleerde trials (RCT) uitgevoerd die specifiek kijken naar de preventie van infecties bij patiënten die een CVK gebruiken voor de hemodialyse. Daarentegen is in veel studies bij gehospitaliseerde patiënten die geen dialyse kregen, wel de effectiviteit van antimicrobiële lock-oplossingen en zalven die worden aangebracht rondom de uitgangsplaats van de katheter, geanalyseerd. Consistente gestandaardiseerde definities van wondinfecties rondom de uitgangsplaats en CRBSI zijn evenwel niet gevolgd in de gepubliceerde studies. Dit vormt uiteraard een beperking voor het vergelijken van de gegevens. Dit review geeft een overzicht van de resultaten van verscheidene studies naar de preventie van CVK-gerelateerde infecties. Daarnaast wordt een rationele strategie, om de incidentie van CVK-gerelateerde infecties bij hemodialysepatiënten te verminderen, voorgesteld. Hierbij ligt de focus op de CRBSI. De preventie van intraluminale contaminatie van de CVK is cruciaalen heeft een bewezen effectiviteit.

Hetzelfde geldt voor de toepassing van een strikte aseptische insertie van de CVK en het hanteren van protocollen, het gebruik van chloorhexidine in alcoholoplossingen voor reiniging van de huid, de plaatselijke toepassing van antimicrobiële zalven en antimicrobiële lock-oplossingen. Ten slotte kan het hanteren van een nauwgezet protocol voor de katheter zorgde incidentie van CRBSI tot minder dan één episode per 1.000 katheterdagen verminderen, zelfs zonder dat antimicrobiële zalven of lock-oplossingen vereist zijn.
 
Download Nephrology update 9.pdf