Time dependent changes in atherosclerotic plaque composition in patients undergoing carotid surgery.

Lammeren GW van, Ruijter HM den, Vrijenhoek JEP, et al.
Circulation. 2014 Mar 17; DOI: 10.1161/CIRCULATIONAHA.113.007603

Achtergrond

Uit populatiestudies is gebleken dat een leeftijd-gecorrigeerde afname van atherosclerotische hart- en vaatziekten, zoals een beroerte en coronaire hartziekten, de afgelopen decennia is waargenomen in landen met hoge inkomens. [1-5]
De samenstelling van atherosclerotische plaques weerspiegelt de ernst van de lokale atherosclerotische aandoening. Dunne atheroomplaques gaan sneller scheuren, met als resultaat trombotische occlusie en een daarop volgende acute cardiovasculaire gebeurtenis. [6]
Een minderheid van trombotische events wordt veroorzaakt door plaque-erosie in aanwezigheid van een fibreuze laesie. [7]
Om tijdsafhankelijke veranderingen in kenmerken van atherosclerotische plaques te onderzoeken, werd de Athero-Express studie gebruikt, en histologische kenmerken werden geanalyseerd van meer dan 1500 plaques verwijderd tijdens carotis endarteriëctomie van patiënten met soortgelijke symptomen die waren opgenomen tussen 2002 en 2011.
De analyse omvatte kwantificering van collageen, calcificaties, lipide cores, plaquetrombose, macrofagen, gladde spiercellen, en microvaten.
Athero-Express is een lopende longitudinale biobankstudie waarin atherosclerotische plaques worden verzameld uit de halsslagader van patiënten die carotis endarteriëctomie ondergaan in het Universitair Medisch Centrum Utrecht en het St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein, Nederland. [8]

Belangrijkste resultaten

• Plaques met grote lipidekernen, die >40% van het plaque-oppervlak bedekten, werden vaak waargenomen in 2002-2003 (33,2%) en minder vaak in 2010-2011 (14,4%, p<0,001).
• Plaquetrombose trad vaker op in de beginjaren (74,4%) vergeleken met meer recente jaren (37,6%, p=0,001).
• Sterke fluctuaties werden waargenomen in tellingen van macrofagen en gladde spiercellen tussen 2002 en 2011. Voor beide soorten cellen werden de hoogste waarden waargenomen in 2006-2007 en de laagste waarden in 2010-2011. De mediane macrofaag percentages waren 0,41% in 2002-2003, en 0,09% in 2011-2012.
• Deze veranderingen in plaquekarakteristieken werden consistent waargenomen bij subgroepen van patiënten die zich presenteerden met een beroerte, TIA, oculaire symptomen en bij asymptomatische patiënten.

Conclusie

In het afgelopen decennium toonden atherosclerotische plaques uit carotis endarteriëctomie een tijdsafhankelijke verandering in de plaquesamenstelling, gekenmerkt door een afname in functies waarvan wordt verondersteld dat ze causaal zijn voor plaque-instabiliteit. Dit lijkt hand in hand te gaan met verbeteringen in risicofactor management.

Klik door naar dit artikel op Pubmed

Referenties

1. Rothwell PM, Coull AJ, Giles MF, et al. Change in stroke incidence, mortality, case-fatality, severity, and risk factors in Oxfordshire, UK from 1981 to 2004 (Oxford Vascular Study). Lancet. 2004;363:1925-1933.
2. Carandang R, Seshadri S, and Beiser A. Trends in incidence, lifetime risk, severity, and 30- day mortality of stroke over the past 50 years. JAMA. 2006;296:2939-2946.
3. Sytkowski PA, Kannel WB, and D'Agostino RB. Changes in Risk Factors and the Decline in Mortality from Cardiovascular Disease. N Engl J Med. 1990;322:1635-1641.
4. Tunstall-Pedoe H, Vanuzzo D, Hobbs M, et al. Estimation of contribution of changes in coronary care to improving survival, event rates, and coronary heart disease mortality across the WHO MONICA Project populations. Lancet. 2000;355:688-700.
5. Sytkowski PA, D'Agostino RB, Belanger A, and Kannel WB. Sex and Time Trends in Cardiovascular Disease Incidence and Mortality: the Framingham Heart Study, 1950-1989. Am J Epidemiol. 1996;143:338-350.
6. Finn AV, Nakano M, Narula J, et al. Concept of Vulnerable/Unstable Plaque. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2010;30:1282-1292.
7. Burke AP, Farb A, Malcom GT, et al. Coronary Risk Factors and Plaque Morphology in Men with Coronary Disease Who Died Suddenly. N Engl J Med.1997;336:1276-1282.
8. Verhoeven B, Velema E, Schoneveld A, et al. Athero-express: Differential atherosclerotic plaque expression of mRNA and protein in relation to cardiovascular events and patient characteristics. Rationale and design. Eur J Epidemiol. 2004;19:1127-1133.