Nephrology: Update 7

Literatuur - Dr. L. Vogt, internist-nefroloog - Medicom Medische uitgeverij 2012

Review: Het gebruik van diuretica bij nieraandoeningen

Dr. L. Vogt, internist-nefroloog
Academisch Medisch Centrum, Meibergdreef 9, kamer F4-215,
1105 AZ Amsterdam

Editor Dr.Y.M. J. Sijpkens, internist-nefroloog
Bronovo ziekenhuis, Bronovolaan 5, 2597 AX Den Haag

Inleiding

Diuretica vinden een toepassing bij de behandeling van ziekten die gekenmerkt worden door een toegenomen extracellulair volume. Daarmee gebruiken vooral patiënten met een chronische nierziekte (CKD) deze geneesmiddelen. In het bijzonder geldt dit voor het nefrotisch syndroom, nefrogene diabetes insipidus, syndroom van inadequate antidiuretisch hormoon (ADH)-secretie, hypercalciëmie of nefrolithiasis met calciumhoudende stenen. Ook patiënten met nietrenale indicaties, zoals levercirrose en hartfalen, krijgen veelvuldig diuretica voorgeschreven. De belangrijkste klassen vormen de thiazide-(achtige) diuretica, lisdiuretica en de kaliumsparende diuretica. Ze worden als monotherapie en als combinatietherapie met bijvoorbeeld antihypertensiva voorgeschreven. Lisdiuretica zijn de meest frequent gebruikte diuretica bij CKD-patiënten. In het algemeen is de behandeling met diuretica gericht op:

controle van het extracellulair volume c.q. verminderen van het oedeem;
verlagen van de bloeddruk;
afname van de eiwitexcretie in de urine;
verminderen van het risico van het ontwikkelen van hyperkaliëmie.

Deze werkingsmechanismen van diuretica zijn van groot belang voor patiënten met een nierziekte. De respons is gerelateerd aan de dosering en toont een sigmoïde curve. Het beloop kan verstoord raken door natriumretentie, die op directe of indirecte wijze gerelateerd is aan de nieraandoening. Daarom vormt een goede kennis van de
aspecten die van invloed zijn op de respons van een individuele patiënt bij behandeling met een diureticum een eerste vereiste voor het juiste gebruik van deze middelen. Voorts dient rekening gehouden te worden met diureticagerelateerde adverse events, waarbij met name de urinezuur-, natrium- en kaliumhuishouding betrokken zijn. Ten slotte zijn nog niet alle vragen over het gebruik van diuretica opgelost. De meest frequent gestelde vragen zijn onder andere:

Wanneer dient een thiazidediureticum geswitcht te worden naar een lisdiureticum gedurende de progressie tot nierfalen?
Zijn alle lisdiuretica even effectief?
Wat vormt de meest geschikte combinatietherapie van diuretica?
Leidt het gebruik van diuretica bij CKD-patiënten tot een versneld verlies van de nierfunctie?
Zijn lisdiuretica veilig en effectief bij patiënten met hemodialyse?
Wat zijn de meest verontrustende adverse events bij gebruik van diuretica door CKD-patiënten?
Hoe dienen diuretica gebruikt te worden bij patiënten die allergisch zijn voor sulfonamide?

Deze en andere issues komen aan bod in de gerefereerde review in Nature reviews. Nephrology en staan in verkorte vorm weergegeven in navolgend overzicht.

Download Nephrology up-date 7.pdf