Association Between Midlife Vascular Risk Factors and Estimated Brain Amyloid Deposition

 
Gottesman RF, Schneider ALC, Zhou Y, et al.
JAMA 2017;317(14):1443-1450
 

Achtergrond

Het wordt duidelijker dat vasculaire risicofactoren betrokken zijn bij het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer (AD) [1-4]. Of deze risicofactoren ook echt neurodegeneratie kunnen veroorzaken die specifiek geassocieerd is met AD, zoals een toename van amyloïdaccumulatie, of andere cerebrale veranderingen, is echter onbekend. Vergelijkbaar is de situatie voor het APOE Ɛ4 gen, waarvan bekend is dat het een genetische risicofactor voor AD is, maar waarvan de rol bij de associatie tussen AD en vasculaire ziekte onduidelijk is [5].
 
Amyloïd in de hersenen kan gemeten worden met biomarkers voor imaging. In de huidige studie zijn de associaties tussen vasculaire risicofactoren, het APOE genotype en de accumulatie van amyloïd in de hersenen bestudeerd, waarbij gebruik werd gemaakt van data van deelnemers uit de ARIC studie (Atherosclerosis Risk in Communities), waarvan data van vasculaire risico’s gedurende 25 jaar verzameld werden (BMI ≥30/obesitas, huidig roken, hypertensie, diabetes, totaal cholesterol ≥200 mg/dL) en de afzetting van amyloïd in de hersenen op late leeftijd was gemeten met behulp van PET (n=322).
 

Belangrijkste resultaten

• 50.9% had verhoogde (boven de mediaan) standardized uptake value ratios (SUVRs).
• Wanneer gecorrigeerd werd voor leeftijd, geslacht, ras, niveau van educatie, APOE Ɛ4 genotype en vasculaire risicofactoren, was een verhoogde BMI de enige vasculaire risicofactor op middelbare leeftijd die statistisch significant geassocieerd was met verhoogd amyloïd (OR 2.06. 95% CI 1.16-3.65). Geen van de vasculaire risicofactoren op late leeftijd waren geassocieerd met verhoogd amyloïd.
• Meer vasculaire risicofactoren op middelbare leeftijd, maar niet op late leeftijd, was geassocieerd met meer amyloïd in de hersenen, omdat 31% van de personen met verhoogd amyloïd op late leeftijd 0 vasculaire risicofactoren op middelbare leeftijd had, terwijl 61% minimaal 2 vasculaire risicofactoren had.
• Elke extra vasculaire risicofactor op middelbare leeftijd werd geassocieerd met een OR van 1.41 voor verhoogd amyloïd op late leeftijd (95% CI 1.09-1.83).
• Hoewel de odds hoger werden wanneer het aantal risicofactoren toenam, daalde ze bij hogere leeftijd.
• De associatie tussen het aantal risicofactoren en verhoogde odds voor amyloïd was alleen significant bij blanke, en niet bij donkere personen (OR respectievelijk 1.66, 95% CI 1.15-2.39 en 1.26, 95% CI 0.85-1.88). P interactie voor ras met aantal risicofactoren was echter niet significant (P=0.42).
• Dit werd ook zo gezien voor mannen vs vrouwen (OR respectievelijk 6.77, 95% CI 2.37-19.35 en 1.71, 95% CI 0.66-4.45, P interactie = 0.36).
• Individuele vasculaire risicofactoren hadden geen interactie met APOE status.
• Odds voor verhoogd amyloïd bij deelnemers met verhoogd BMI waren statistisch vergelijkbaar ongeacht APOE status (OR 2.48, 95% CI 1.26-4.88 voor APOE Ɛ4 dragers en 1.11, 95% CI 0.85-1.44 voor niet-dragers, P interactie = 0.50).
• Wanneer visueel werd gekeken, waren continue SUVR waardes geassocieerd met het aantal APOE Ɛ4 allelen in de context van een toename in systolische bloeddruk, BMI of 10-jarig stroke risicoscore op middelbare leeftijd.
• Stratificatie op APOE status toonde afwezigheid van interactie tussen APOE en het aantal risicofactoren.
• Een toename van het aantal risicofactoren op late leeftijd was niet geassocieerd met hogere amyloïd accumulatie, ongeacht APOE status (OR totale cohort 1.02, 95% CI 0.43-2.43 en 1.66, 95% CI 0.75-3.69 voor respectievelijk 1 en ≥2 risicofactoren).

 

Conclusie

Meer vasculaire risicofactoren op middelbare, maar niet op late leeftijd, bleek geassocieerd met meer accumulatie van amyloïd in de hersenen op late leeftijd. De relaties tussen vasculaire risicofactoren en amyloïd in de hersenen was niet verschillend op basis van ras, noch van het APOE allel.
 
Vind deze publicatie online op JAMA
 

Referenties

1.  Kivipelto M, Helkala EL, Laakso MP, et al. Midlife vascular risk factors and Alzheimer’s disease in later life: longitudinal, population based study. BMJ. 2001;322(7300):1447-1451.
2. Ott A, Stolk RP, van Harskamp F, Pols HA, Hofman A, Breteler MM. Diabetes mellitus and the
risk of dementia: the Rotterdam Study. Neurology. 1999;53(9):1937-1942.
3. Hernán MA, Alonso A, Logroscino G. Cigarette smoking and dementia: potential selection bias in
the elderly. Epidemiology. 2008;19(3):448-450.
4. Solomon A, Kivipelto M,Wolozin B, Zhou J, Whitmer RA. Midlife serum cholesterol and
increased risk of Alzheimer’s and vascular dementia three decades later. Dement Geriatr Cogn Disord. 2009;28(1):75-80.
5. Corder EH, Saunders AM, StrittmatterWJ, et al. Gene dose of apolipoprotein E type 4 allele and the
risk of Alzheimer’s disease in late onset families. Science. 1993;261(5123):921-923.