Cardio-oncologie: hartfalen en chemotherapie
Nieuws - 4 apr. 2017Dr. Louisa Antoni - cardioloog in opleiding, Leids Universitair Medisch Centrum
De cardio-oncologie is een relatief nieuw gebied binnen de cardiologie dat wereldwijd tegenwoordig veel aandacht krijgt. Er is sinds kort een position statement van de ESC dat deze kwestie behandelt. Dr. Louisa Antoni vertelde dat het doel bij kankerpatiënten is om cardiotoxiciteit van chemotherapie te voorkomen, vroeg te diagnosticeren en beter te behandelen.
Cardiotoxiciteit kan op verschillende momenten tijdens de behandeling van kanker optreden: tijdens de behandeling (acute fase), maanden na de behandeling (subacute fase) of jaren na de behandeling (late fase). In de meeste gevallen is dit tijdens de subacute fase. Hierbij kan, afhankelijk van de kankertherapie, reversibele (type II) of irreversibele (type I) schade aan het hart optreden. Zo kan er dosisafhankelijke reversibele schade ontstaan als gevolg van alkylerende middelen, zoals cyclofosfamides (vrijwel alleen bij hoge doseringen) en medicatie gericht op microtubuli. Bij de meeste patiënten treedt irreversibele schade op. Dit is vaak het gevolg van anti-HER2, anti-VEGF of BCR-ABL-remmers. Anderzijds zijn de effecten op hartschade met de nieuwere proteasoomremmers nog vrijwel onbekend.
Reversibele schade kan zich na het staken van de therapie herstellen en is het gevolg van het disfunctioneren van cellen. Daarentegen is bij irreversibele schade sprake van celdood. In beide gevallen manifesteert zich dit als schade aan het myocard. Omdat de kankertherapie niet aangepast kan worden om cardiomyopathie te voorkomen, zijn het vaststellen van risicofactoren aan de hand van anamnese en voorgeschiedenis alsmede vroegdiagnostiek de enige mogelijkheden om cardiotoxiciteit te beperken en worden patiënten daarom momenteel gemonitord aan de hand van biomarkers en beeldvormingstechnieken. Voorbeelden van biomarkers zijn troponine, hoog-sensitief troponine, BNP en NT-proBNP. Van deze laatste is de rol nog niet geheel duidelijk. Veel gebruikte beeldvormingstechnieken zijn echocardiografie, nucleaire cardiale scans en cardiale MRI. De voornaamste toegepaste techniek is echocardiografie, omdat het geen stralingsbelasting oplevert en patiëntvriendelijk is, het veel informatie verschaft en er de mogelijkheid voor strainbepalingen is (subklinische LV disfunctie).
Naast preventie is het bij deze patiënten soms mogelijk om de kankertherapie aan te passen en om hartfalenmedicatie te geven. In dit kader is redelijk veel onderzoek gedaan naar het gebruik van ACE-remmers, in tegenstelling tot bètablokkers.
3 minuten educatie • 3-4-2017, Voorjaarsbijeenkomst Hartfalen, Amersfoort, Dr. Louisa Antoni, cardioloog i.o., LUMC Leiden
Slides • 22-3-2017
Download het volledige verslag
Meeting report • 4-1-2017 • Meeting report
De cardio-oncologie is een relatief nieuw gebied binnen de cardiologie dat wereldwijd tegenwoordig veel aandacht krijgt. Er is sinds kort een position statement van de ESC dat deze kwestie behandelt. Dr. Louisa Antoni vertelde dat het doel bij kankerpatiënten is om cardiotoxiciteit van chemotherapie te voorkomen, vroeg te diagnosticeren en beter te behandelen.
Cardiotoxiciteit kan op verschillende momenten tijdens de behandeling van kanker optreden: tijdens de behandeling (acute fase), maanden na de behandeling (subacute fase) of jaren na de behandeling (late fase). In de meeste gevallen is dit tijdens de subacute fase. Hierbij kan, afhankelijk van de kankertherapie, reversibele (type II) of irreversibele (type I) schade aan het hart optreden. Zo kan er dosisafhankelijke reversibele schade ontstaan als gevolg van alkylerende middelen, zoals cyclofosfamides (vrijwel alleen bij hoge doseringen) en medicatie gericht op microtubuli. Bij de meeste patiënten treedt irreversibele schade op. Dit is vaak het gevolg van anti-HER2, anti-VEGF of BCR-ABL-remmers. Anderzijds zijn de effecten op hartschade met de nieuwere proteasoomremmers nog vrijwel onbekend.
Reversibele schade kan zich na het staken van de therapie herstellen en is het gevolg van het disfunctioneren van cellen. Daarentegen is bij irreversibele schade sprake van celdood. In beide gevallen manifesteert zich dit als schade aan het myocard. Omdat de kankertherapie niet aangepast kan worden om cardiomyopathie te voorkomen, zijn het vaststellen van risicofactoren aan de hand van anamnese en voorgeschiedenis alsmede vroegdiagnostiek de enige mogelijkheden om cardiotoxiciteit te beperken en worden patiënten daarom momenteel gemonitord aan de hand van biomarkers en beeldvormingstechnieken. Voorbeelden van biomarkers zijn troponine, hoog-sensitief troponine, BNP en NT-proBNP. Van deze laatste is de rol nog niet geheel duidelijk. Veel gebruikte beeldvormingstechnieken zijn echocardiografie, nucleaire cardiale scans en cardiale MRI. De voornaamste toegepaste techniek is echocardiografie, omdat het geen stralingsbelasting oplevert en patiëntvriendelijk is, het veel informatie verschaft en er de mogelijkheid voor strainbepalingen is (subklinische LV disfunctie).
Naast preventie is het bij deze patiënten soms mogelijk om de kankertherapie aan te passen en om hartfalenmedicatie te geven. In dit kader is redelijk veel onderzoek gedaan naar het gebruik van ACE-remmers, in tegenstelling tot bètablokkers.
3 minuten educatie • 3-4-2017, Voorjaarsbijeenkomst Hartfalen, Amersfoort, Dr. Louisa Antoni, cardioloog i.o., LUMC LeidenSamenwerking cardioloog en oncoloog om cardiotoxiciteit bij een chemokuur te voorkomen
HF Voorjaars 2017 Dr. Louisa Antoni sprak op de Voorjaarsbijeenkomst van de Werkgroep Hartfalen over het relatief nieuwe aandachtsgebied van de cardio-oncologie. Doel is om cardiologen en oncologen bij een patiënt die een chemokuur ondergaat samen te laten werken om cardiotoxiciteit te voorkomen.Slides • 22-3-2017Cardio-oncologie: hartfalen en chemotherapie
HF Voorjaarsbijeenkomst 2017 Bekijk de presentatie van dr. Louisa Antoni (Leids Universitair Medisch Centrum) gehouden tijdens de voorjaarsbijeenkomst van de Werkgroep Hartfalen 2017.Download het volledige verslag
Meeting report • 4-1-2017 • Meeting report
Deel deze pagina met collega's en vrienden: