Cardiovasculaire Geneeskunde.nl

Debat: De bloeddruk moet onder de 120 mmHg!

Nieuws - 20 okt. 2016

In dit debat verdedigde Dr. Bert-Jan van den Born (AMC, Amsterdam) de stelling ‘de bloeddruk moet onder de 120 mmHg’. “Iets positiefs om mee te beginnen”, aldus Van den Born. Hij belichtte de stelling vanuit verschillende perspectieven. Zo begon hij met “wat is een natuurlijke bloeddruk (BP)”. Als reactie hierop bracht hij kort naar voren dat er, ook onder de 120/80 mmHg, een (log)lineaire relatie bestaat tussen BP en cardiovasculaire (CV) ziekte (1). Dan is de vraag, ‘waar onder de 120/80 ligt het optimum’? “Hoe lager, hoe beter” geldt niet voor BP; er is namelijk sprake van een J-curve in relatie tot CV ziekte, wat een verhoogd risico bij lage BP-waardes betekent.
Bewijs over de ‘normale’ BP komt van de Yanomami indianen die in het grensgebied van Venezuela met Brazilië leven. Deze stam heeft van nature een zeer lage BP, en hun geïsoleerde leefstijl wekt de suggestie dat de lage BP van rond de 90-100 (systolisch) en 50-60 (diastolisch) normaal is. Ook de genetica ondersteunt het gunstige effect van een systolische BP (SBP) <120 mmHg. Zo toonde een genetische mendeliaanse randomisatiestudie recentelijk aan dat verlaging van LDL en SBP op een additieve manier gerelateerd zijn aan een risicoreductie van cardiovasculaire ziekte, wat ook gold voor een SBP <120 mmHg (2). Andere suggesties komen uit de oudere INVENT studie, waarbij te zien was dat er bij 100 mmHg (SBP) geen risicoverhoging voor CV events was. Dit kon echter niet stellig bevestigd worden door de latere TNT studie.
 
Als je echt wilt weten of een verlaging van SBP onder de 120 beter is, moet je volgens Van den Born kijken naar ‘de kwetsbare groep’; de ouderen. Actieve BP-behandeling bij ouderen heeft geleid tot reductie van het aantal CV events (HYVET studie [3]). Ook in de recentelijk veel besproken SPRINT studie resulteerde intensieve BP behandeling bij ouderen tot onder de 120 mmHg in een risicoverlaging van CV events en mortaliteit (4). Dit was echter in tegenstelling tot de HOPE-3 studie (5), waarin middelbare en oudere patiënten met statines behandeld werden zonder voordelig effect op overleving. Hierbij heeft mogelijk de matige BP-verlaging (na 7 jaar 6 over 3 mmHg [SBP/DBP] ten opzichte van placebo) een rol gespeeld. De SPRINT studie was volgens Van den Born echter anders dan de HOPE-3 studie. In de SPRINT zijn de metingen met behulp van een automatische bloeddrukmeter, in afwezigheid van de onderzoeker veel nauwkeuriger uitgevoerd. De bloeddrukken liggen wel lager dan wanneer op de conventionele manier de bloeddruk wordt gemeten, maar het effect is daar. Dus zelfs kwetsbare oudere patiënten hebben baat bij het verlagen van de bloeddruk, maar dit is mogelijk wel afhankelijk van wanneer de bloeddruk wordt gemeten; de associatie van nachtbloedrukken met CV events is het sterkst en deze metingen zullen daarom wellicht het meest reëel zijn.
 
Dr. Jaap Deinum (Radboudumc, Nijmegen) weerlegde deze stelling, “maar wel onder een aantal voorwaarden”. Hij beoogt juiste criteria over de doelgroep, over hoe en wanneer de bloeddruk gemeten wordt en twijfelt of er wel een streefwaarde moet worden gebruiken.
 
Ten eerste bekritiseerde hij, zoals velen, de uitvoering en conclusies van de SPRINT studie. De studie was vroegtijdig beëindigd en 4 weken na het einde van de studie lagen de data al bij het tijdschrift. Je kunt je afvragen of deze analyses wel juist zijn uitgevoerd. Daarnaast vroeg hij zich af “reflecteert deze studie nu het echte leven en als dit zo is, is het resultaat dan zo erg?” Zo is in de VS een studie uitgevoerd met 684 ‘potentiële’ deelnemers aan de SPRINT studie uit de algemene bevolking. Op basis van de SPRINT inclusiecriteria werden een ‘potentiële’ SPRINT en niet-SPRINT groep gevormd. Slechts 25% van de VS populatie met hoge bloeddruk bleek onder de SPRINT criteria te vallen. Moeten we voor deze groep de richtlijnen gaan veranderen naar onder de 120? Daarnaast vroeg hij zich af wat DE bloeddruk inhield bij deze studie, gemeten met de automatische bloeddrukmeter die veel lagere waardes geeft dan conventionele metingen. Ook zijn bloeddrukken erg afhankelijk van het moment van meten en door wie gemeten wordt. Als laatste toonde Deinum de recentelijk gepubliceerde J-curve van BP versus risico op CV events (6), waarbij <120 mmHg gepaard ging met een hoger risico op CV events. Dus, aldus Deinum, “verlaging ja, maar dan moeten we allemaal op de nieuwe nette manier gaan meten, en dat is nu nog niet het geval”. Bovendien moet dit dan voor een subgroep van patiënten gelden. Van den Born bekritiseerde hierop de waarde van de J-curve, gezien de vele confounding.



3 minuten educatie • 9-9-2016, IVG symposium 2016, Zeist, Dr. Jaap Deinum (Radboudumc) en dr. Bert-Jan van den Born (AMC)

Hoe kan de bloeddruk het beste worden gemeten?

IVG 2016 Dr. Jaap Deinum (Radboudumc) en dr. Bert-Jan van den Born (AMC) leggen uit wat naar hun mening de beste manier is om de bloeddruk te meten voor een zo betrouwbaar mogelijk resultaat.


Download het volledige verslag

14e IVG Symposium ‘back to the basics' - Meeting Impression

Download gratis het verslag van het IVG symposium om uit te printen of bijvoorbeeld te lezen op uw e-reader/tablet.

Deel deze pagina met collega's en vrienden: