Expert opinie van Prof.dr. F.W.A. Verheugt (cardioloog, OLVG, Amsterdam)

CVGK vroeg prof. dr. Freek Verheugt (cardioloog, OLVG, Amsterdam) naar zijn reactie op de publicatie van Cuzick et al. in Ann Oncol van deze week over het effect van profylactisch aspirinegebruik ten aanzien van kanker en CVD events. Hij plaatst enkele kanttekeningen bij deze publicatie.

Het was al langer bekend, dat het dagelijks gebruik van acetylsalicylzuur uitgroei van adenomen in het colorectale traject kan verminderen en ook is uiteraard bekend, dat bij de secundaire preventie van hart en vaatziekten acetylsalicylzuur een krachtig preventief effect heeft. In het onderzoek van Cuzick [1], wordt aannemelijk gemaakt dat langdurig gebruik van acetylsalicylzuur ter secundaire preventie van hart en vaatziekten op termijn leidt tot een verlaagde incidentie van nieuwvormingen inclusief lagere kankersterfte, maar zonder effect op cardiovasculaire mortaliteit. Dit gold met name voor mannen.

Het is een interessante bevinding en de resultaten zijn op theoretische gronden niet onaannemelijk. Ook kunnen zij door uitermate lage kosten uiteindelijk leiden tot kosten-effectieve vermindering van sterfte aan kanker. Toch moet een aantal kanttekeningen worden geplaatst.

De bevindingen uit het onderhavige onderzoek zijn verzameld uit belangrijke studies uit de vasculaire geneeskunde en oncologie. En de gebruikte onderzoeken hadden als primair eindpunt de vermindering van ischemische gebeurtenissen, dan wel maligniteiten. Verder was slechts in een beperkt aantal studies de lange termijn doodsoorzaak vast te stellen aan de hand van een officieel death certificate. Daarom is er geen hard bewijs, dat acetylsalicylzuur sterfte aan een aantal vormen van kanker daadwerkelijk tegenhoudt.

Het belangrijkste bezwaar van een dergelijke meta-analyse is, dat de studies zijn gedaan door enerzijds specialisten uit de vasculaire geneeskunde, die nu eenmaal gefocust zijn op het primaire vasculaire eindpunt, en anderzijds oncologen die met name gericht zijn op maligne aandoeningen. De bevinding van verminderde kankersterfte op de lange termijn is daarom discutabel. Een goed voorbeeld waar deze misser ook is begaan, is het zwaar bekritiseerde meta-analytisch onderzoek, waaruit bleek dat voedselsupplementen met calcium bij patiënten met een risico op osteoporose meer hartinfarcten zou veroorzaken [2]. Hier ziet men dat naast het primaire eindpunt (osteoporose) een bijkomend eindpunt (hartinfarct) is genomen. Derhalve is de gevonden relatie waarschijnlijk niet causaal, maar associatief.

Het is daarom veel te vroeg om langdurig gebruik van acetylsalicylzuur te adviseren om kankersterfte te verlagen. Hooguit zouden patiënten met een hoog risico op gastro-intestinale adenocarcinoom kandidaat kunnen zijn, dan wel patiënten bij wie een dergelijke tumor eerder is verwijderd. Het spreekt voor zich, dat voor secundaire preventie van gastro-intestinale maligniteiten een degelijk groot opgezet gerandomiseerd dubbelblind onderzoek noodzakelijk is.
 

Referenties

1. Cuzick J, Thorat MA, Bosetti C, et al. Estimates of benefit and harms of prohylactic use of aspirin in the general population Ann Oncol 2014, Epub Aug 8.
2. Boland MJ, Avenell A, Baron JA, et al. Effect of calcium supplements on risk of myocardial infarction and cardiovascular events: meta-analysis. BMJ 2010;341:c3691
 

Lees ook de samenvatting van de publicatie in Ann Oncol, waar Prof. dr. Freek Verheugt op reageert:

Netto voordeel van primaire preventie van kanker en HVZ bij minimaal 5 jaar dagelijks aspirine

Profylactisch aspirinegebruik voor ten minste 5 jaar bij doseringen tussen de 75 en 325 mg/dag lijkt een gunstig voordeel-risico-profiel te geven, ten aanzien van kanker en CVD events.