Chronic Stress, Depressive Symptoms, Anger, Hostility, and Risk of Stroke and Transient Ischemic Attack in the Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis

 
Everson-Rose SA, Roetker NS, Lutsey PL et al.
Stroke. 2014 Jul 10. pii: STROKEAHA.114.004815
 

Achtergrond

Stress en negatieve emoties hebben een negatieve invloed op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit, maar weinig is bekend over hun impact op beroerterisico. Het meeste beschikbare bewijs komt uit homogene witte bevolkingen [1,2]. De internationale Study of the Importance of Conventional and Emerging Risk Factors of Stroke in Different Regions and Ethnic Groups of the World (INTERSTROKE) liet zien dat een-punts maten van psychosociale stress en depressie significante risicofactoren waren voor beroerte [3].
Veel van het beschikbare bewijs wordt beperkt door de afwezigheid van bevestigde beroerte-events, en/of beperkte risicofactorgegevens of beperkte inschatting van psychosociale factoren. Deze studie gebruikte daarom gegevens van de Multi-Ethnic Study of Atherosclerosis (MESA) om de associatie te onderzoeken tussen chronische stress en negatieve emoties en een gecombineerd eindpunt van incident beroerte en transiënte ischaemische attack (TIAs). Gemiddelde follow-up in deze longitudinale observationele studie was 8.5 jaar (range: 0.02-10.9 jaar).
 

Belangrijkste resultaten

• Een 1 punt hogere score op de Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D) gaf een hoger risico op stroke/TIA (HR: 1.03, 95%CI: 1.01-1.04), net als chronische stress (HR: 1.19, 95%CI: 1.05-1.34) en vijandigheid (HR: 1.10, 95%CI: 1.01-1.19), na correctie voor ras, sekse, leeftijd, opleiding en onderzoekslocatie. Boosheid was niet significant gerelateerd aan stroke/TIA risico.
• Wanneer psychosociale maten werden gemodelleerd in categorieën, hadden personen in de bovenste groep voor CES-D, chronische stress en vijandigheid een 1.5- tot 2-voudig verhoogd risico op stroke/TIA tijdens follow-up, ten opzicht met de laagst scorende groepen.
• Er werden geen interacties geobserveerd tussen psychosociale maten en leeftijd, sekse of ras/etniciteit (kleine aantallen beperkten de power in ras-/etniciteitsanalyses).
• Modellen die ook corrigeerden voor intima media dikte, C-reactieve proteïne of interleukine-6, waren onveranderd.
• Wanneer totale incident beroertes of incident ischaemische beroerte apart werden geanalyseerd, waren de associaties vergelijkbaar met het gecombineerde eindpunt.
• Zowel modellen die corrigeren voor bekende beroerte risicofactoren bij baseline, als tijdsafhankelijke modellen met tijd-variabele covariaten gaven vergelijkbare associaties. 

Conclusie

Deze studie toont aan dat meer depressieve symptomen, meer chronische stress en hogere niveaus van vijandigheid waren geassocieerd met een verhoogd risico op beroerte en TIA, hetgeen niet verklaard kon worden door traditionele risicofactoren voor beroerte, inflammatoire markers, of subklinische atherosclerose. De associatie tussen boosheid en beroerte/TIA was niet statistisch significant.
Deze resultaten onderstrepen het belang van het overwegen van niet-traditionele factoren wanneer het beroerte/TIA risico wordt ingeschat. MESA is een populatiegebaseerde studie, met deelnemers van 4 etnische groepen, hetgeen de generaliseerbaarheid van de bevindingen vergroot.
 
Klik door naar dit artikel op Pubmed
 

References

1. Pan A, Sun Q, Okereke OI et al. Depression and risk of stroke morbidity and mortality: a meta-analysis and systematic review. JAMA. 2011;306:1241–1249.
2. Dong JY, Zhang YH, Tong J, et al. Depression and risk of stroke: A meta-analysis of prospective studies. Stroke. 2011;4:188–196.
3. O’Donnell MJ, Xavier D, Liu L, et al; INTERSTROKE investigators. Risk factors for ischaemic and
intracerebral haemorrhagic stroke in 22 countries (the INTERSTROKE study): a case-control study. Lancet. 2010;376:112–123.