Statins and Cognition: A Systematic Review and Meta-analysis of Short- and Long-term Cognitive Effects.

 

Swiger KJ, Manalac RJ, Blumenthal RS, et al.
Mayo Clin Proc. 2013 Sep 27. doi: 10.1016/j.mayocp.2013.07.013. [Epub ahead of print]
 

Achtergrond

Statinegebruik is in verband gebracht met effecten op het cognitief functioneren. Dit heeft ertoe geleid dat de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) het label voor statines heeft gewijzigd [1]. De FDA merkte ‘slecht gedefinieerd geheugenverlies’ en ‘verwarring’ op, op basis van observationele studies en gerandomiseerde en gecontroleerde studies, een brede range aan moment van aanvang van de effecten en deze bleken reversibel bij het stoppen van de medicatie.
Echter in een beschrijvend overzicht van de veiligheids-literatuur over statines, werd geconcludeerd dat statinegebruik geen verhoogd risico op cognitieve achteruitgang geeft, en dat de labelverandering door de FDA de klinische praktijk niet zou moeten veranderien [2]. Maar het meest recente Cochrane Review over statines voor primaire preventie van cardiovasulaire aandoeningen geeft een blijvende zorg aan ten aanzien van nadelige effecten van statines op cognitie [33].
Ten aanzien van de langetermijnuitkomsten, rapporteerden twee epidemiologische studies in 2000 een lager risico op dementie in mensen die statines kregen [4,5]. Daarna zijn hierover nog gemengde resultaten gepubliceerd. Deze systematische review en meta-analyse beoogde daarom de hypothese te testen dat statines kortetermijn- en/of langetermijneffecten op cognitie hebben bij volwassenen zonder voorgeschiedenis van cognitieve dysfunctie,  door gebruik te maken van gerandomiseerde gecontroleerde studies en prospectieve cohortstudies van hoge kwaliteit.
 

Belangrijkste resultaten

• Acht studies voldeden aan de kwaliteitseisen voor kwantitatieve analyse van de effecten op korte termijncognitie. Digit Symbol Substitution Test (DSST) scores werden gebruikt om korte termijncognitie te bepalen. Drie studies omvatten voldoende gegevens voor kwantitatieve synthese. Verandering in gemiddelde DSST score was vergelijkbaar in de drie studies, en liet geen nadelig effect van statinebehandeling zien. Er werd een tendens gezien richting een voordeel van statinegebruik (gemiddelde verandering: 1.65, 95%CI: -0.03 tot 3.32).
• Acht studies voldeden aan de kwaliteitseisen voor kwantitatieve analyse van de effecten op dementie. Gegevens van 23443 patiënten met een gemiddelde statine-blootstellingsduur van 3 tot 24.9 jaar werden gebruikt. Drie studies vonden geen associatie tussen statinegebruik en incidente dementie, terwijl vijf studies een gunstig effect voor statines zagen. Kwantitatieve synthese liet een afname van 29% van incidente dementie zien in patiënten die statines kregen (HR: 0.71, 95%CI: 0.61-0.82).
• Vijf studies met een gemiddelde follow-up van 6.2 jaar bevatten genoeg gegevens om een absolute risicoreductie te berekenen (2%, 95%CI: 1%-3%) en zij vonden een number needed to treat van 50 (95%CI: 33-100).

 

Conclusie

Deze systematische review en meta-analyse van statinegebruik bij volwassenen zonder voorgeschiedenis van cognitieve dysfunctie, geeft geen aanwijzingen voor nadelige effecten op korte termijncognitie. Analyse van de langetermijneffecten liet zelfs een beschermend effect van statines op dementie zien, met een relatieve risicoreductie van 29% en 2% afname van het absolute risico.
Het is vooralsnog onduidelijk hoe deze resultaten zich vertalen naar patiënten met een cognitieve stoornis op baseline, of andere patiëntengroepen. Desalniettemin biedt deze studie vertrouwenwekkende informatie die mogelijke zorgen omtrent de neurocognitieve veiligheid van statines kan wegnemen. Afgaande op deze publicatie is er geen aanleiding om de huidige praktijkrichtlijnen te veranderen.
 

Referenties

1. FDA Drug Safety Communication: important safety label changes to cholesterol-lowering statin drugs. US FDA website. http://www. fda.gov/Drugs/DrugSafety/ucm293101.htm. Accessed August 15, 2013.
2. Jukema JW, Cannon CP, De Craen AJM, Westendorp RGJ, Trompet S. The controversies of statin therapy: weighing the evidence. J Am Coll Cardiol. 2012;60(10):875-881.
3. Taylor F, Huffman MD, Macedo AF, et al. Statins for the pri- mary prevention of cardiovascular disease. Cochrane Database Syst Rev. 2013;1:CD004816.
4. Jick H, Zornberg G, Jick S. Statins and the risk of dementia. Lan- cet. 2000;356(9242):1627-1631.
5. Wolozin B, Kellman W, Ruosseau P, Celesia GG, Siegel G. Decreased prevalence of Alzheimer disease associated with 3-hydroxy-3-methyglutaryl coenzyme A reductase inhibitors. Arch Neurol. 2000;57(10):1439-1443.
 

Klik door naar dit artikel op Pubmed