High Dose Atorvastatin Reduces Periodontal Inflammation: A Novel Pleiotropic Effect of Statins.

Subramanian S, Emami H, Vucic E et al.
J Am Coll Cardiol. 2013 Sep 23. doi: 10.1016/j.jacc.2013.08.1627. [Epub ahead of print]
 

Achtergrond

Parodontale ziekte (PZ) is een veelvoorkomende, onafhankelijke risicofactor voor atherosclerotische ziekte [1,2]. Van lokale parodontale inflammatie wordt gedacht dat het kan leiden tot systemische inflammatie, door afgifte van pro-inflammatoire cytokines, zoals CRP, TNF-α, IL-6 en andere biomarkers. Dit is een van de voorgestelde pathogene mechanismen die PZ en cardiovasculaire (CV) aandoeningen kunnen linken 3-5]. Verhoogde niveaus van circulerende ontstekingsmediatoren kunnen dan inflammatoire activiteit stimuleren in de atherosclerotische plaque [6,7].
Lokale behandeling van PZ blijkt systemische inflammatie te verminderen in patiënten met een geschiedenis van CV events [8]. Er bestaat echter geen direct bewijs dat behandeling van parodontale ziekte CV ziekteprogressie kan verminderen.
¹⁸F-Flurodeoxyglucose positron emission tomography (FDG-PET) beeldvorming biedt een niet-invasieve maat van inflammatie, inclusief ontstekingsactiviteit in atherosclerotische plaques. De auteurs toonden eerder aan dat parodontale ontsteking correleert met carotis inflammatie [9]. Anderen hebben recentelijk gedemonstreerd dat parodontale FDG opname correleert met ernst van PZ zoals gemeten met tandbotverlies [10].
Retrospectieve epidemiologische studies hebben aangetoond dat statinebehandeling is geassocieerd met verminderde ernst van parodontitis [11-14]. Bovendien werd recent getoond dat een combinatie van statines en standaard lokale parodontale behandeling effectiever was dan de lokale behandeling alleen [15].
Deze dubbelblinde, gerandomiseerde studie beoogde de directe anti-inflammatoire effecten van statines in parodontale weefsels te bestuderen, door gebruik te maken van FDG-PET/CT beeldvorming om te testen of een hoge dosis atorvastatine de parodontale ziekteactiviteit vermindert, vergelijkbaar met zijn effect op atherosclerotische plaqueactiviteit. 71 deelnemers rondden de studie af, van wie er van 59 parodontale weefselfoto’s beschikbaar waren.
 

Belangrijkste resultaten

• De gemiddelde parodontale FDG opname was significant lager in het gehele cohort na 12 weken behandeling met hoge (80 mg) vs. lage (10 mg) dosis atorvastatine (gemiddelde Target-to-background ratio (TBR): -0.29 + 0.85 (SD) vs. 0.13 + 0.68, P0.04). Het effect van een hoge dosis atorvastatine op PZ activiteit bleef significant na correctie voor diverse mogelijke confounders.
• Het effect van een hoge dosis statine was meer uitgesproken bij personen met bewijs op beeldvorming van parodontale ziekte bij aanvang van de studie; in individuen met actieve parodontitis werden duidelijke verschillen tussen de twee statinedoseringen gezien  (verandering in TBR= -0.52 + 0.94 vs. 0.22 + 0.79, P=0.01). Het verschil tussen de twee groepen was al te zien na 4 weken.
• Baseline FDG opname (TBR) in parodontaal weefsel correleerde met baseline carotis plaque TBR. Bovendien correleerden veranderingen in parodontale inflammatie met veranderingen in carotis inflammatie, na 12 weken statinebehandeling.
• Baseline PZ activiteit (parodontaal TBR) was omgekeerd gecorreleerd met baseline HDL-niveaus (r= -0.35, P=0.007), maar correleerde niet met baseline CRP of LDL-niveaus. Verandering in PZ activiteit correleerde niet met veranderingen in CRP-, LDL- of HDL-niveau.

 
Download subramanian JACC 2013 cvgk.pptx

Conclusie

Twaalf weken hoge dosis statinebehandeling vermindert parodontale inflammatie significant. De afname van PZ activiteit werd al gezien na 4 weken atorvastatinebehandeling en correleerde met veranderingen in FDG opname in de carotiswand.
Het is al vaker gesuggereerd dat statines effecten sorteren die verder gaan dan lipideverlaging. Deze studie levert bewijs voor een cholesterolonafhankelijk, of ‘pleiotroop’ effect van statines, namelijk afname van niet-arteriële inflammatie. De auteurs stellen bovendien dat een afname in lokale parodontale ontsteking bovendien gunstige effecten zouden kunnen hebben op het systemische arteriële milieu, door een verminderde afgifte van pro-inflammatoire mediatoren door het parodontale weefsel, de systemische circulatie in.  
 

Referenties

1. Genco R, Offenbacher S, Beck J. Periodontal disease and cardiovascular disease: epidemiology and possible mechanisms. J Am Dent Assoc 2002;133 Suppl:14S-22S.
2. Beck J, Garcia R, Heiss G, et al. Periodontal disease and cardiovascular disease. J Periodontol 1996;67:1123-37.
3. Linden GJ, McClean K, Young I, et al. Persistently raised C-reactive protein levels are associated with advanced periodontal disease. J Clin Periodontol 2008;35:741-7.
4. Noack B, Genco RJ, Trevisan M, et al. Periodontal infections contribute to elevated systemic C-reactive protein level. J Periodontol 2001;72:1221-7.
5. Paraskevas S, Huizinga JD, Loos BG. A systematic review and meta-analyses on C reactive protein in relation to periodontitis. J Clin Periodontol 2008;35:277-90.
6. Tonetti MS, D'Aiuto F, Nibali L, et al. Treatment of periodontitis and endothelial function. N Engl J Med 2007;356:911-20.
7. Figuero E, Sanchez-Beltran M, Cuesta-Frechoso S, et al. Detection of periodontal bacteria in atheromatous plaque by nested polymerase chain reaction. J Periodontol 2011;82:1469-77.
8. Offenbacher S, Beck JD, Moss K, et al. Results from the Periodontitis and Vascular Events (PAVE) Study: a pilot multicentered, randomized, controlled trial to study effects of periodontal therapy in a secondary prevention model of cardiovascular disease. Journal of periodontology 2009;80:190-201.
9. Fifer KM, Qadir S, Subramanian S, et al. Positron emission tomography measurement of periodontal (18)f-fluorodeoxyglucose uptake is associated with histologically determined carotid plaque inflammation. J Am Coll Cardiol 2011;57:971-6.
10. Kito S, Koga H, Kodama M, et al. Reflection of (18)F-FDG accumulation in the evaluation of the extent of periapical or periodontal inflammation. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2012;114:e62-9.
11.Cunha-Cruz J, Saver B, Maupome G, Hujoel PP. Statin use and tooth loss in chronic periodontitis patients. J Periodontol 2006;77:1061-6.
12. Saver BG, Hujoel PP, Cunha-Cruz J, Maupome G. Are statins associated with decreased tooth loss in chronic periodontitis? J Clin Periodontol 2007;34:214-9.
13. Meisel P, Kohlmann T, Wallaschofski H, et al. Cholesterol, CReactive Protein, and Periodontitis: HMG-CoA-Reductase Inhibitors (Statins) as Effect Modifiers. ISRN Dent 2011;2011:125168.
14. Lindy O, Suomalainen K, Makela M, Lindy S. Statin use is associated with fewer periodontal lesions: A retrospective study. BMC Oral Health 2008;8:16.
15. Fajardo ME, Rocha ML, Sanchez-Marin FJ, et al. Effect of atorvastatin on chronic periodontitis: a randomized pilot study. J Clin Periodontol 2010;37:1016-22.
 

Klik door naar dit artikel op Pubmed