Cardiovasculaire Geneeskunde.nl

Atherosclerose al 5000 jaar oud

Literatuur - Thompson RC, Allam AH, Lombardi GP, et al. - Lancet. 2013 Apr 6;381(9873):1211-22.


Atherosclerosis across 4000 years of human history: the Horus study of four ancient populations


Thompson RC, Allam AH, Lombardi GP, et al.
Lancet. 2013 Apr 6;381(9873):1211-22. doi: 10.1016/S0140-6736(13)60598-X
 

Achtergrond

Atherosclerose wordt doorgaans beschouwd als een gevolg van moderne leefstijl. Het is echter onduidelijk hoeveel het voor kwam in het pre-industriële tijdperk.
Oude beschavingen hebben ontdekt hoe hun doden te mummificeren, hetgeen materiaal verschaft voor een natuurlijk experiment: deze studie beoordeelde in hoeverre pre-industriële of pre-agrarische mensen vasculaire calcificaties lieten zien, met behulp van moderne CT-scans. Vasculaire calcificatie is een veelvoorkomende component van vergevorderde atherosclerotische plaque en pathognomonisch voor atherosclerose in de moderne mens [1].
Calcificatie indicatief voor atherosclerose is geïdentificeerd met CT in gemummificeerde subjecten die leefden rond 3000 voor Christus [2]. Er zijn tevens aanwijzingen van atherosclerose gevonden in autopsies op Egyptische mummies [3,4]. Mummificatie was met name gebruikelijk in de Egyptische elite, waardoor leefstijlfactoren mogelijk een rol hebben gespeeld in atherogenese.
In the HORUS studie onderzochten de auteurs atherosclerose is in geografisch en chronologisch verschillende oude beschavingen, met een dieet en genetische opmaak verschillend van mensen in het oude Egypte. 137 mummies uit vier uiteenlopende geografische regio’s werden bestudeerd met een totale lichaamsscan. Definitieve atherosclerose werd gedefinieerd als gecalcificeerde plaque in een arteriewand en atherosclerose werd als waarschijnlijk beschouwd als calcificaties werden gezien langs het verwachte verloop van een arterie.
 

Belangrijkste resultaten

  • Waarschijnlijke of definitieve atherosclerose werd gezien in 47 (34%) van 137 mummies, waarvan 25 als definitief werden beschouwd.
  • Atherosclerose werd gezien in alle vier de bestudeerde populaties: 29 (38%) van 76 Egyptenaren, 13 (25%) van 51 Peruanen, twee (40%) van vijf individuen van het prehistorische Amerikaanse Pueblo-volk en drie (60%) van vijf Unangan-mummies (uit het huidige Alaska)(niet-significant verschillend tussen de volken).
  • Waarschijnlijke of definitieve atherosclerose werd gezien in de aorta in 28 (20%) mummies, in de iliofemorale arteriën (25 mummies, 18%), in de popliteale of tibiale arteriën (25 mummies, 18%), in de carotis (17 mummies, 12%) en in coronaire arteriën in zes mummies (4%).
  • Vijf vaatbedden werden bestudeerd: 34 mummies (25%) hadden atherosclerose in één of twee vaatbedden, 11 mummies (8%) in drie of vier bedden, en twee mummies (1%) in alle vaatbedden.
  • De odds op ernstiger atherosclerose was verhoogd met zo’n 69% per decennium leven. Na correctie voor de locatie van de mummie (Egypte vs. Amerika), verhoogde leeftijd de odds op atherosclerose significant (OR per 10 jaar hogere leeftijd: 1.65, 95%CI: 1.15-2.36), terwijl sekse, tijdsperiode en locatie geen significant effect gaven.


 
Download CVGK-thompson mummies.pptx

Conclusie

Atherosclerose was prevalent in mummies van vier verschillende pre-industriële beschavingen, inclusief een pre-agrarische jager-verzamelaarvolk, uit diverse geografische regio’s en tijdsperiodes. Het dieet verschilde tussen deze populaties, met de eiwitbron variërend van gedomesticeerd vee bij de Egyptische boeren, tot een dieet grotendeels afkomstig uit zee in het geval van de jager-verzamelaarcultuur van de Unangans. Het gebruik van vuur voor warmte en koken was gebruikelijk in al deze culturen, en blootstelling aan rook kan hebben bijgedragen aan atherogenese. Ook de waarschijnlijk hoge infectiedruk kan de inflammatoire aspecten van atherosclerose hebben gestimuleerd. Deze bevindingen doen vermoeden dat atherosclerose een component inherent aan veroudering is, in plaats van een karakteristiek van een specifiek dieet of leefstijl.
 

Redactioneel commentaar [5]

Ondanks dat ze op jonge leeftijd stierven, was atheroma zichtbaar bij verschillende oude beschavingen. Atheroma beïnvloedt de circulatie al in een vroeg stadium en verergert in de loop van het leven. Enkele oude bevolkingen werden blootgesteld aan een vetrijk dieet, maar niet allemaal. Blootstelling aan rook door binnenshuis vuur stoken was gangbaar in sommige culturen. Infectie geeft waarschijnlijk de verenigende verklaring waarom de oude beschavingen circulatoire laesies ontwikkelden. Inflammatie wordt nu als belangrijke factor in circulatoire en maligne processen gezien. Deze resultaten laten zien dat atheroma al eeuwen een last is voor de humane circulatie.

 
References

1. Stary HC, Chandler AB, Dinsmore RE, et al. A definition of advanced types of atherosclerotic lesions and a histological classifi cation of atherosclerosis. A report from the Committee on Vascular Lesions of the Council on Arterosclerosis, American Heart Association. Circulation 1995; 92: 1355–74.
2. Murphy WA Jr, Nedden Dz Dz, Gostner P, et al. The iceman: discovery and imaging. Radiology 2003; 226: 614–29.
3. Allam AH, Thompson RC, Wann LS, et al. Computed tomographic assessment of atherosclerosis in ancient Egyptian mummies. JAMA 2009; 302: 2091–103.
4. Allam AH, Thompson RC, Wann LS, et al. Atherosclerosis in ancient Egyptian mummies: the Horus study. J Am Coll Cardiol Img 2011; 4: 315–27.
5. Heagerty AM. Scanning ancient history for evidence of modern diseases. Lancet 2013;381(9873):1165-6.

 
Kllik door naar dit artikel op Pubmed


 

Deel deze pagina met collega's en vrienden: